Bình thường vitamin C thực hiện hai chức năng chính trong cơ thể. Nó là đồng yếu tố của các men thúc đẩy các phản ứng sinh hóa trong cơ thể. Thiếu vitamin C làm ảnh hưởng đến quá trình tạo sợi collagen, đặc biệt trong các mao mạch, mô liên kết, mô xương. Dạng quay phải ức chế nhanh các gốc tự do, được sản sinh trong quá trình dị hóa của tế bào.

Vitamin C can thiệp vào quá trình chuyển hóa carnitin, tham gia gắn kết acid béo chuỗi dài vào thể hạt sợi (mitochindrie), do vậy thiếu vitamin C gây mệt mỏi. Ngoài ra vitamin C còn tham gia vào chuyển hóa sắt và acid folic, nó làm tăng hấp thu sắt. Do vậy thiếu vitamin C là nguyên nhân kinh điển thất bại chứng thiếu máu nhược sắc do thiếu sắt.

Nhu cầu vitamin C

Nhu cầu vitamin C tăng cao ở những người cao tuổi, phụ nữ có thai, người hút thuốc lá, tình trạng nhiễm khuẩn, cấp cứu. Người ta cho rằng chỉ với liều 10mg mỗi ngày là tránh được bệnh Scorbus và 60mg/ngày là tránh được tình trạng thiếu vitamin C. Viện Hàn lâm khoa học Mỹ khuyến cáo phụ nữ nên dùng hàng ngày 60-75mg, nam giới là 90mg và cần bổ sung thêm 35mg ở những người hút thuốc lá.

Những đối tượng có nguy cơ thiếu vitamin C là những người nghiện rượu mạn tính, suy dinh dưỡng, bị ung thư, có chế độ ăn mất cân bằng, suy thận phải lọc máu chu kỳ. Tuy nhiên đa số không có triệu chứng lâm sàng, như những người sống trong các trại dưỡng lão, những người cao tuổi. Có tới một nửa những người sống trong các trại dưỡng lão thiếu vitamin C nhưng không có các biểu hiện lâm sàng.

Vitamin C và thoái hóa khớp

Tác dụng có lợi của vitamin C trên tiến trình của thoái hóa khớp dựa trên tính chất chống ôxy hóa của vitamin C và khả năng điều hòa gen mã hóa tổng hợp các collagen týp I, II và aggrecan, là hai thành phần chủ yếu tạo nên chất nền ngoài tế bào của sụn khớp. Các thí nghiệm trên động vật cho thấy các con vật được cung cấp đầy đủ vitamin C được cải thiện rõ rệt tình trạng sụn khớp so với các động vật thiếu vitamin C. Nghiên cứu Fragminham điều tra chế độ ăn uống mặc dù không cho thấy giảm tỷ lệ thoái hóa khớp tùy theo lượng vitamin C sử dụng, nhưng nó cho thấy dùng liều cao vitamin C làm giảm các triệu chứng lâm sàng và tổn thương Xquang của thoái hóa khớp gối. Tuy nhiên nghiên cứu mới đây trên cộng hưởng từ lại chưa chứng tỏ điều này.

Vitamin C và loãng xương

Vitamin C làm tăng tổng hợp collagen týp I, cần thiết cho thể hiện osteocalcin, hoạt tính của men phosphatase kiềm, và khoáng hóa xương. Một số nghiên cứu cho thấy vitamin C làm tăng mật độ xương cột sống và cổ xương đùi. Chế độ ăn thiếu vitamin C ở phụ nữ làm tăng nguy cơ tương đối gãy xương.

Điều trị tình trạng thiếu vitamin C

Dùng vitamin C có thể giảm các triệu chứng của chứng đau loạn dưỡng do phản xạ (hội chứng Sudeck). Nghiên cứu dùng vitamin C có thể làm giảm tỷ lệ mắc hội chứng Sudeck có biến chứng gãy xương cổ tay. Không nên dùng quá liều 2g vitamin C mỗi ngày vì có thể có biến chứng tiêu chảy và đau bụng. Cũng cần thận trọng dùng vitamin C ở các đối tượng thiếu hụt men G6-PD vì có nguy cơ tan máu và những người bị sỏi thận vì làm tăng oxalat niệu

Tóm lại thiếu vitamin C nhiều, nhưng chưa đến mức chảy máu thường gặpở những người cao tuổi. Bệnh scorbut là thiếu vitamin C nặng nề và kéo dài. Nó cũng có một số biểu hiện ở khớp. Một số nghiên cứu đã gợi ý rằng thiếu vitamin C có thể dẫn đến thoái hóa khớp và loãng xương. Do vậy cần phải nghĩ đến tình trạng thiếu vitamin C ở những đối tượng có nguy cơ để kịp thời bổ sung vitamin C.